„Logopedia jest nauką o biologicznych uwarunkowaniach języka i zachowań językowych. Opisuje i ocenia kompetencję poznawczą, językową i komunikacyjną, ocenia sprawność w realizowaniu tych kompetencji oraz objaśnia biologiczne przyczyny warunkujące ich stan. Śledzi zatem udział języka w kształtowaniu umysłu jednostek (w ich zróżnicowanej kondycji biologicznej) i w budowaniu interakcji. Ponieważ jest nauką stosowaną, to buduje także strategie postępowania zmieniające niepożądane stany języka i możliwości zachowań językowych. Tak pojęta dyscyplina wiedzy pozwala w jej zakresie wyodrębnić dwa pola aktywności badawczej: profilaktykę logopedyczną i zaburzenia mowy”.

S. Grabias, „Logopedia – nauka o biologicznych uwarunkowaniach języka i zachowaniach językowych”

Przedmiotem oddziaływań logopedycznych jest rozwój językowy w obszarze recepcji i ekspresji (rozumienia i nadawania) mowy, odmiany mówionej i pisanej języka (czytania i pisania).

Do zadań logopedii należą:
• kształtowanie prawidłowej mowy w szkole, dbanie o jej jak najlepszy rozwój pod względem fonetycznym, gramatycznym i leksykalnym,
• doskonalenie mowy już ukształtowanej,
• usuwanie wad mowy,
• nauczanie mowy (mówienia i rozumienia) w wypadku jej braku lub utraty,
• usuwanie zaburzeń głosu,
• usuwanie trudności w czytaniu i pisaniu

Główne zadania logopedy:
- diagnozowanie w celu ustalenia stanu mowy;
- prowadzenie zajęć logopedycznych, porad i konsultacji dla uczniów i rodziców;
- podejmowanie działań profilaktycznych;
- wspieranie nauczycieli i innych specjalistów w udzielaniu pomocy psychologiczno-pedagogicznej.


Wady wymowy:

1. Seplenienie (sygmatyzm) to najczęściej spotykana wada wymowy u dzieci. Nieprawidłowa realizacja głosek dentalizowanych, jednego, dwóch lub wszystkich trzech szeregów (tj. ś, ź, ć, dź; s, z, c, dz; sz, ż, cz, dż). Najczęściej spotykamy nieprawidłową realizację głosek sz, ż, cz, dż, które są wymawiane jako s, z, c, dz.

Jedną z odmian seplenienia jest seplenienie międzyzębowe. Język znajdujący się w linii środkowej lub z boku jamy ustnej wysuwa się między zęby. Brak zbliżenia dolnych i górnych zębów (dentalizacji). Wada ta nie ustępuje samoistnie.

2. Reranie (rotacyzm) czyli nieprawidłowa realizacja fonemu r. Głoska r bywa wymawiana jako l, j, rl, r języczkowe, policzkowe lub opuszczana.

3. Mowa bezdźwięczna (ubezdźwięcznianie) - zaburzenia w realizacji dźwięczności, nieumiejętność realizowania głosek dźwięcznych (wyjątek stanowią samogłoski oraz spółgłoski m, n, mi, ni, l, j), zastępowanie głosek dźwięcznych odpowiednimi głoskami bezdźwięcznymi w obrębie par opozycyjnych (m. in. b – p, b’ – p’, d –t, g – k, g’ – k’, v – f, v’ – f’).
4. Rynolalia (nosowanie, rynofonia, rynizm) Rynolalia to mówienie z nieprawidłowym rezonansem nosowym.

5. Kappacyzm, gammacyzm - nieprawidłowa wymowa głosek tylnojęzykowych zwartych k, g, ki, gi.

6. Mogilalia (elizja dźwięku) - opuszczane są odpowiednie głoski dźwięczne.

7. Paralalia (substytucja dźwięku) - zamiast spółgłosek dźwięcznych wypowiadane są odpowiednie bezdźwięczne.

8. Jąkanie - zaburzenie mowy charakteryzujące się częstymi powtórzeniami lub przedłużeniami dźwięków, sylab czy słów, bądź częstymi zawahaniami lub pauzami. Zaburzenie koordynacji pracy narządów artykulacyjnego, oddechowego, fonacyjnego.